คาทนิปคืออะไร และทำไมแมวถึงหลงใหลนักหนา

คาทนิปหรือชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nepeta cataria เป็นพืชสมุนไพรชนิดหนึ่งที่รู้จักกันดีในฐานะ “ของเล่นธรรมชาติ” สำหรับแมว ไม่ว่าจะเป็นแมวบ้านหรือแมวป่า พวกน้องๆต่างมีปฏิกิริยาต่อคาทนิปอย่างน่าทึ่ง ไม่ว่าจะเป็นการเลีย กัด หรือขย้ำใบไม้จนดูเหมือนว่าพวกน้องๆกำลังมึนเมา แต่แท้จริงแล้วคาทนิปไม่ได้เป็นอันตรายต่อแมวแต่อย่างใด ในทางกลับกัน มันยังมีประโยชน์ในหลายด้าน ทั้งในแง่ของสุขภาพและพฤติกรรมของแมว มาทำความเข้าใจกันว่าคาทนิปคืออะไร และทำไมแมวถึงชอบมันนัก

คาทนิปคืออะไร

คาทนิปเป็นพืชในตระกูลมินต์ มีต้นกำเนิดในแถบยุโรปและเอเชีย แต่ปัจจุบันสามารถพบได้ทั่วโลก ใบของคาทนิปมีสารสำคัญที่เรียกว่า เนเปทาแลคโตน (Nepetalactone) ซึ่งเป็นสารเคมีที่ส่งผลต่อระบบประสาทของแมว เมื่อแมวได้กลิ่นหรือสัมผัสกับสารนี้ พวกน้องๆจะแสดงพฤติกรรมต่าง ๆ เช่น การกลิ้งไปมา การเลียใบไม้ หรือแม้แต่การวิ่งเล่นอย่างตื่นเต้น

สารเนเปทาแลคโตนนี้มีกลิ่นที่คล้ายกับฟีโรโมนของแมว ทำให้แมวรู้สึกผ่อนคลายหรือตื่นตัวขึ้นอยู่กับแต่ละตัว โดยปกติแล้วปฏิกิริยานี้จะเกิดขึ้นเพียง 5-15 นาที และหลังจากนั้นแมวจะกลับมาสู่สภาวะปกติ

ทำไมแมวถึงหลงใหลคาทนิป

ปฏิกิริยาของแมวต่อคาทนิปนั้นเกิดจากกระบวนการทางชีววิทยาและพฤติกรรมที่ซับซ้อน สารเนเปทาแลคโตนในคาทนิปจะไปกระตุ้นตัวรับในจมูกของแมว ซึ่งเชื่อมโยงกับสมองส่วนที่ควบคุมอารมณ์และพฤติกรรม เมื่อสารนี้เข้าสู่ร่างกาย แมวจะรู้สึกมีความสุขและผ่อนคลาย ช่วยลดความเครียดและความวิตกกังวล

นอกจากนี้ คาทนิปยังมีผลต่อแมวในสองรูปแบบหลัก ๆ คือ

1. การกระตุ้นให้ตื่นตัวและคลายเครียด
   แมวบางตัวเมื่อได้กลิ่นคาทนิปจะเริ่มวิ่งเล่น กระโดด หรือแสดงพฤติกรรมที่ตื่นเต้น ราวกับว่ามันกำลังอยู่ในโลกของตัวเอง

2. การผ่อนคลายและสงบลง
   แมวบางตัวอาจนอนกลิ้งไปมา หรือนอนหลับอย่างสงบหลังจากสัมผัสกับคาทนิป

ประโยชน์ของคาทนิปต่อแมว

คาทนิปไม่เพียงแต่เป็นของเล่นที่ทำให้แมวสนุกสนาน แต่ยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพและพฤติกรรมของแมวอีกด้วย ดังนี้

1. ช่วยลดความเครียดในแมว

แมวเป็นสัตว์ที่อ่อนไหวต่อสภาพแวดล้อม การใช้คาทนิปสามารถช่วยให้แมวรู้สึกผ่อนคลายและลดความวิตกกังวลได้ โดยเฉพาะแมวที่ต้องเจอกับการเปลี่ยนแปลง เช่น การย้ายบ้าน การพบสัตว์เลี้ยงตัวใหม่ หรือการไปหาสัตวแพทย์

2. กระตุ้นให้แมวออกกำลังกาย

แมวที่เฉื่อยชาหรือไม่ค่อยเคลื่อนไหวอาจได้รับประโยชน์จากคาทนิป เพราะมันจะช่วยกระตุ้นให้แมววิ่งเล่นและออกกำลังกายมากขึ้น ซึ่งส่งผลดีต่อสุขภาพโดยรวม

3. ช่วยฝึกพฤติกรรมแมว

คาทนิปสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการฝึกแมวได้ เช่น การสอนให้แมวเกาเสาเกาแมวแทนการเกาเฟอร์นิเจอร์ หรือการจูงใจให้แมวเล่นของเล่นแทนการกัดสิ่งของในบ้าน

4. เพิ่มความสัมพันธ์ระหว่างแมวและเจ้าของ

การเล่นกับแมวโดยใช้คาทนิปเป็นตัวช่วยจะทำให้แมวรู้สึกสนุกสนานและใกล้ชิดกับเจ้าของมากขึ้น

วิธีใช้คาทนิปอย่างปลอดภัย

แม้ว่าคาทนิปจะปลอดภัยต่อแมว แต่ก็มีข้อควรระวังบางประการที่เจ้าของควรรู้

1. ใช้ในปริมาณที่เหมาะสม
   ไม่ควรให้คาทนิปกับแมวบ่อยเกินไป เพราะอาจทำให้แมวเกิดการติดและไม่สนใจสิ่งอื่น ๆ

2. สังเกตปฏิกิริยาของแมว
   แมวแต่ละตัวมีปฏิกิริยาต่อคาทนิปต่างกัน บางตัวอาจไม่สนใจเลย ดังนั้นควรทดลองใช้ในปริมาณน้อยก่อน

3. เก็บรักษาให้ถูกวิธี
   คาทนิปควรเก็บในที่แห้งและเย็น เพื่อรักษาคุณภาพของสารสำคัญ

4. หลีกเลี่ยงการใช้กับแมวป่วยหรือตั้งครรภ์
   แมวที่มีปัญหาสุขภาพหรือกำลังตั้งครรภ์ควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับคาทนิป

คาทนิปกับแมวที่ไม่สนใจ

ประมาณ 30% ของแมวไม่มีปฏิกิริยาต่อคาทนิป ซึ่งเป็นเรื่องปกติ เพราะความไวต่อคาทนิปนั้นถูกกำหนดโดยพันธุกรรม หากแมวของเพื่อนๆไม่สนใจคาทนิป คุณอาจลองใช้ผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ที่มีสารสกัดจากพืชชนิดอื่น เช่น วาเลอเรียน (Valerian) หรือเงินไหลมา (Silver Vine) ซึ่งอาจได้ผลดีกว่า

คาทนิปเป็นพืชสมุนไพรที่มีประโยชน์ต่อแมวทั้งในแง่ของสุขภาพและพฤติกรรม ไม่ว่าจะช่วยลดความเครียด กระตุ้นการออกกำลังกาย หรือเสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างแมวและเจ้าของ อย่างไรก็ตาม เจ้าของควรใช้คาทนิปอย่างระมัดระวังและสังเกตปฏิกิริยาของแมวอย่างใกล้ชิด เพื่อให้แน่ใจว่ามันจะได้รับประโยชน์สูงสุดจากพืชมหัศจรรย์ชนิดนี้

 

ArticleID: 690